Haberler : Haftalık kısa dünya turu
Vita gazette – ABD’den NATO’ya ve AB’ye, Rusya’dan, Çin’e ve Pasifiklere… Enerjiden silahlanmaya ve açlığa… Kültür ve sanattan tarihe… Doğal afetlerden yeni keşiflere ve teknolojiye… Tarihe kaydedilen önemli notlar… (24 Eylül – 1 Ekim 2022)
Bilgi sahibi olarak, fikir sahibi olmak için… Tarihe düşen önemli gelişmeleri kaçıranlara haftalık bilgi notu…
Relazioni e strategie internazionali
Papa: Katoliklerin ruhani lideri ve Vatikan Devlet Başkanı Papa Franciscus: Dünyada şu anda bir savaş yaşandığına dikkat çekerek, bunun sadece Rusya-Ukrayna savaşı olarak düşünmenin hata olduğunu vurguladı ve “Bu bir dünya savaşı” dedi. (29 Eylül)
Referandum – Rusya – Ukrayna:
Ukrayna’da bulunan Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerinde Rusya’ya katılımla ilgili referandumlar yapıldı. Donetsk’te oylamaya katılanların yüzde 99,23’ü, Luhansk’ta yüzde 98,42’si, Herson’da yüzde 87,05’i ve Zaporijya’da yüzde 93,11’i Rusya’ya katılmayı seçti. (23-27 Eylül)
Rusya: Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken’ın, referandum ile Rusya’ya katılma yönünde oy kullanan Zaporijya, Herson, Donetsk ve Luhansk bölgelerine karşı, Kiev’in kendilerinin gönderdiği silahları kullanabileceği açıklamasına tepki gösterdi. Peskov, “ABD tarafı bu çatışmaya giderek daha fazla giriyor ve taraf olmaya giderek daha fazla yaklaşıyor. Bu son derece tehlikeli” dedi.(28 Eylül)
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin: Kremlin’de düzenlenen törende, Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetleri ile Herson ve Zaporojye bölgelerinin Rusya’ya bağlanmasını içeren anlaşmaları imzaladı. Vladimir Putin, “Batı, Rusya’yı özgür bir ülke olarak değil, kolonisi olarak görmek istiyor. Donetsk, Lugansk, Zaporojye ve Herson halklarının seçimlerini tartışmayacağız. Seçim yapılmıştır ve Rusya onlara ihanet etmeyecek” dedi.(30 eylül)
ABD Başkanı Joe Biden: Referandum sonuçlarını eleştirdi ve NATO müttefiklerinin her karış toprağını savunmaya hazır olduklarını söyledi. (30 Eylül)
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg: “Rusya’ya katılma referandumlarının sonuçlarını tanımayacağız” dedi. (30 Eylül)
AB Konseyi: “Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Zaporojye ve Herson bölgelerinin Rusya tarafından yasadışı ilhakını kesin olarak reddediyoruz” açıklaması yaptı. (30 Eylül)
BM: Güvenlik Konseyi (BMGK) toplantısında, ABD ve Arnavutluk’un sunduğu referandumların tanımama çağrısını içeren tasarı, Rusya tarafından veto edildi. (30 Eylül)
G7: “Silah zoruyla yapılan sahte referandumları asla tanımayacağız” dedi. (1 Ekim)
İngiltere: Referandumları tanımayacağını duyurdu. (30 eylül)
İtalya: Başbakan Mario Draghi referandumların sonucunu tanımayacaklarına dair Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’ye güvence verdiğini açıkladı. (30 eylül)
İtalya: Seçimlerden birinci parti olarak çıkan ve Başbakan olması beklenen Giorgia Meloni ”İşgal altında yapılan sahte referandumların ardından Ukrayna’nın dört bölgesinin Rusya Federasyonu’na ilhak edilmesinin yasal veya siyasi bir değeri yok” dedi. (1 Ekim)
İtalya: Silvio Berlusconi, ülkesinin Rusya politikasını değiştirmemesi gerektiğini söyledi. (1 Ekim)
Türkiye, “Rusya’nın, Ukrayna’nın Donetsk, Luhansk, Herson ve Zaporijya bölgelerini ilhak kararını reddediyoruz” açıklamasını yaptı. (1 Ekim)
Rusya: Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Zaharova, BM Genel Sekreteri Guterres’in, referandumların sonuçlarının yasal gücü olmadığı yönündeki açıklamayla yetkisini aştığını söyledi. (30 Eylül)
Rusya: Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Ukrayna güçlerinin, referandumla Rusya’ya katılan Donbass, Herson ve Zaporojye’ye saldırması halinde bunun Rusya’ya yapılmış bir saldırı olarak kabul edileceği uyarısını yaptı. (30 Eylül)
Enerji – Kuzey Akım Boru Hattı:
Baltık boru hattının resmi açılışı yapıldı. Norveç doğalgazını Danimarka üzerinden Polonyaya taşıyan hattın Açılış töreninde konuşan Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, “Gaz alanında haraç, tehdit ve şantajlarla işaretli Rusya hakimiyeti dönemi sona eriyor” dedi. (27 Eylül)
İsveç Ulusal Sismik Ağı (SNSN), Baltık Denizi’nin altındaki Rus doğalgaz boru hatlarındaki sızıntıların yakınında iki patlama tespit edildiğini duyurdu. Devamında Kuzey Akım 1 boru hattında iki sızıntı olduğu uyarısı yaptı. (27 Eylül)
AB: “Mevcut bilgiler, sızıntıların kasıtlı bir eylemin sonucu olduğunu gösteriyor.” Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarındaki gaz sızıntılarının soruşturulması gerektiğini, enerji altyapısını bozan kasıtlı eylemlerin en güçlü karşılığı bulacağını belirtti. (28 Eylül)
Eski Polonya Dışişleri ve Savunma Bakanı, Avrupa Parlamentosu (AP) milletvekili ve AP’nin ABD ile ilişkiler delegasyonu başkanlığı görevini de yürüten Radek Sikorski, Baltık Denizi’nde Rusya’ya ait Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarındaki gaz sızıntılarının ardından sosyal medya hesabından paylaşımlarda bulundu. Boru hatlarındaki sızıntının fotoğrafını paylaşan Sikorski, bu ağır sabotajı ABD’nin yaptığını ima ederek, “Teşekkürler ABD” ifadesini kullandı.(28 Eylül)
Rus gazını Baltık Denizi üzerinden Avrupa’ya taşıyan Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında görülen gaz sızıntısı sürüyor. İsveç Sahil Güvenliği, Kuzey Akım boru hatlarında dördüncü bir gaz sızıntısının tespit edildiğini açıklarken “Gaz sızıntılarının ikisi İsveç’in münhasır ekonomik bölgesinde” dedi. Diğer iki sızıntının ise, Danimarka’nın ekonomik bölgesinde olduğu bildirildi. İsveç Başbakanı Magdalena Anderson, “Muhtemelen ağır bir sabotaj” dedi. (29 Eylül)
Polonya Dışişleri Bakanı Zbigniew Rau, Kuzey Akım doğal gaz boru hattında yaşanan sızıntıların arkasında Rusya’nın olabileceğini söyledi. (29 Eylül)
Danimarka ve İsveç, BM’ye yazdığı mektupla, Baltık Denizi’nde, Rusya’ya ait Kuzey Akım 1 ve Kuzey Akım 2 boru hatlarında meydana gelen gaz sızıntılarının birkaç yüz kilo patlayıcıya den olduğunu bildirdi. (30 Eylül)
Rusya Dış İstihbarat Servisi (SVR) Başkanı Sergey Narışkin, ellerinde Batılı ülkelerin Kuzey Akım boru hatlarındaki patlamalarla ilişkisi olduğunu gösteren bulgular olduğunu belirterek saldırıları “terör saldırısı olarak tanımladı. (30 Eylül)
İtalyan enerji şirketi ENI, Rus enerji şirketi Gazprom’dan gaz akışının, teknik sorunlar nedeniyle bugün itibarıyla durduğunu bildirdi. (1 Ekim)
–NATO: NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya’yı sonuçları çok kötü olacak bir savaşla tehdit etti.
“Putin’den bu tür nükleer retoriği tekrar tekrar görürsek, bunu ciddiye almamız gerekecek. Bu nedenle, bunun Rusya için ciddi sonuçları olacağı ve nükleer savaşın asla yapılmaması gerektiği mesajını net bir şekilde iletiyoruz. Sonra elbette başka bir tırmanma türü ortaya çıkacak. Bu Ukrayna’nın ötesinde bir tırmanış olacak. NATO ile Rusya arasında tam teşekküllü bir savaş daha da kötü olacak.” (27 Eylül)
Silahlanma ve çeşitli yardımlar!
ABD, Ukrayna kolluk kuvvetleri ve adli kurumlarına 457,5 milyon dolarlık ek güvenlik yardımı yapacağını duyurdu. (26 Eylül)
Yeni Zelanda, Ukrayna’nın talep ettiği silahların envanterinde olmadığını, bu nedenle güçlü ve gelişmiş silah yardımında bulunamayacağını açıkladı. (27 Eylül)
Bulgaristan, Ukrayna’nın yeniden ağır silah talebinde bulunduğunu ve bu talebin bir kez daha reddedildiğini açıkladı. (29 Eylül)
ABD, Ukrayna’ya yüzlerce zırhlı araç, roketatar ve drone sistemlerini içeren 1,1 milyar dolarlık ek savunma yardımı sağlayacağını duyurdu. (29 Eylül)
İsveç, Türkiye’ye yönelik fiili silah ambargosunu kaldırdı. (30 Eylül)
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Ukrayna ordusuna sağlanan UKR/TPQ-50 radarlarının bakımı için iletişim ve askeri teçhizat üreticisi SRCTec şirketiyle yaklaşık 12 milyon dolarlık kontrat imzaladı. (1 Ekim)
Dünya Bankası – İngiltere – Danimarka – Ukrayna: Dünya Bankası, Ukrayna’ya 530 milyon dolarlık ek destek sağlanacağını duyurdu. Ve Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (IBRD) finansmanının İngiltere (500 milyon dolar) ve Danimarka (30 milyon dolar) tarafından sağlanan kredi garantileri ile desteklendiğini bildirdi. (1 Ekim)
NATO üyesi 17 ülke, Baltık Denizi’nde Letonya’da tatbikat yaptı. ABD’nin HIMARS füze sistemleri de denendi. (30 Eylül)
Almanya, Moldova’ya insansız hava araçları (İHA) ve çeşitli askeri teçhizatlar yardımı yapacağını duyurdu. (1 Ekim)
Yunanistan: Ana muhalefet lideri Aleksis Çipras, ülkesindeki ABD üslerinden dolayı hükümeti eleştirdi: “6 üs ve Dedeağaç’ı süresiz olarak ABD’ye bıraktık.” (1 Ekim)
ABD – Pasifik Adaları: ABD Başkanı Joe Biden, ülkesinin, Pasifik Adaları ülkelerindeki programlara 810 milyon dolardan fazla yardımda bulunacağını bildirdi. (29 Eylül)
ABD ve BAE: Ülkelerin ortak askeri tatbikatı sona erdi. (1 Ekim)
Hindistan, Ermenistan’a 245 milyon dolar değerinde silah sattı. (30 Eylül)
AB üyelerinden Polonya’nın Başbakanı Mateusz Morawiecki, Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’in İtalya’daki seçimlere yönelik, “işlerin zor bir yöne gitmesi durumunda, Macaristan ve Polonya örneklerinde olduğu gibi araçlara başvurabilecekleri” sözlerini “rezil” olarak nitelendirdi. Morawiecki şu görüşleri dile getirdi:
“Böyle bir Avrupa mı istiyoruz? Bu demokrasi mi? Hukukun üstünlüğü bu mu? Hükümetlerin nasıl olacağını AB bürokratları mı belirliyor? Hükümetleri kim seçecek? Hükümetleri Avrupa ülkelerinin kendileri mi seçecek yoksa Brüksel ve Berlin’e danışılıp, dikte ettikleri hükümet mi kabul edilecek? Bu hukuk devleti değildir. Bu bir diktedir ve hukukun üstünlüğünün eksikliğidir. Bu dayatmadır.” (26 Eylül)
İtalya’daki ortak görev gücünün eski komutanı General Marco Bertolini, L’Antidiplomatico’ya verdiği demecinde Amerika’nın Avrupa’yı ikiye bölmek ve Rusya’yı zayıflatmak istediğini ileri sürerek, şunları söyledi:
“ABD Başkanı Ukrayna’da barıştan çok Rusya’nın kanını akıtacak ve Avrupa’yı, Soğuk Savaş dönemindeki sınırlarla olmasa da yeniden uzlaşmaz ‘batı’ ve ‘doğu’ kısımlarına bölecek bir yıpratma savaşının başlamasını istiyor. Uluslararası toplumun birçok üyesi Amerika’nın bu planlarını su yüzüne çıkardı. Ukrayna’daki durum, ABD’nin vekil ajanları aracılığıyla yürüttüğü bir savaştır.” (26 Eylül)
Yaptırımlar
Rusya’ya yönelik yaptırımlarını genişleten Japonya, savunma sanayii ile bağlantılı 21 kuruluşu yasakladığını ve kimyasal silahlarla ilgili malların ihracatını yasakladığını duyurdu. (26 Eylül)
Kremlin sözcüsü Dmitriy Peskov, Türk bankalarının Mir ödeme sisteminden çekilmesinin sebebi olarak “ABD baskısı” dedi. (28 Eylül)
Finlandiya, 30 Eylül’den itibaren Rus turistlerin ülkeye girişini yasakladı. (29 Eylül)
Avrupa Birliği Komisyonu üye ülkelere: “Rus vatandaşlarına üçüncü ülkelerden vize vermeyin” talimatı verdi. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Amerika’nın Rusya’yı parçalama hedefine AB’nin de koşulsuz boyun eğdiğini ifade etti ve : “AB, özerkliğini nihai olarak kaybetti” dedi. (30 Eylül)
ABD, Ukrayna savaşıyla bağlantılı oldukları gerekçesiyle 1000’den fazla kişi ve kuruluşu, yaptırım kapsamına aldı. ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, tüm dünyayı “Rusya’nın Ukrayna topraklarının statüsünü değiştirmeye yönelik yasadışı girişimlerine siyasi veya ekonomik destek sağlayan her birey, kurum veya ülkeden hesap soracağız” sözleriyle tehdit etti. (30 Eylül)
Karadağ, Rus Büyükelçiliği’nden 6 diplomatı ‘istenmeyen kişi’ ilan etti. (29 Eylül)
Hollanda: Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra, referandum sonuçlarına tepki olarak, Rus Büyükelçisi’ne karşı Hollanda mahkemelerinde dava açacağını bildirdi. (30 Eylül)
Rusya, dost olmayan ülkelerin karayolu taşımacılığında Rusya topraklarını kullanmalarını yasakladı. Yasak kapsamına tıbbi malzemeler, gıda ve çeşitli teknolojik ürünler alınmadı. AB de, Rusya’nın kara yolu taşımacılığında Avrupa topraklarının kullanılmasına yönelik çeşitli kısıtlama kararları almıştı. (1 Ekim)
Belarus: Dışişleri Bakanı Uladzimir Makey, Birleşmiş Milletler (BM) 77. Genel Kurul oturumunda yaptığı konuşmada, “Savaşın sorumlusu Batı ve NATO’dur. Batı, NATO’yu genişletme stratejisi sürdürüyor. Bunu diğer tarafların güvenliği pahasına yapıyor. Bunu yaparken, en hayati ilke olan güvenliğin bölünmezliğini esasen ayaklar altına aldı. NATO ve Batı, doğuya doğru genişleme çabalarında Rusya ve Belarus’un meşru güvenlik çıkarlarını göz ardı etti. Rusya Ukrayna savaşı, Batı ve NATO tarafından kışkırtıldı. Ukrayna’da devam eden kanın sorumluluğunu tam olarak üstlenmesi gereken kolektif Batı’dır” diye konuştu. Makey, Ukrayna’daki savaşın temel nedeninin, Soğuk Savaş’ın bitişine kadar uzandığını kaydetti. (25 Eylül)
Nikaragua: BM Genel Kurulu’nda Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega’nın küresel krizlerin sorumlusunu ve çözüm yolunu gösteren düşünceleri dile getirildi. Yardımcısı Omar Halleslevens tarafından okunan bir mesajda şu görüşler dile getirildi.
“Özellikle Ortadoğu ve Afrika’da, küresel kapitalizmin artan açgözlülüğü savaşlara neden oldu; fanatizm ve terörizmi yarattı, besledi, geliştirdi ve kullandı. Bu durum güvensizlik, yıkım ve her türden krizlere yol açtı. Suriye, Libya ve Irak gibi kalkınma hedeflerine uyum sağlayan ülkeler müdahalelere maruz kaldılar; emperyal istilalar ve savaşlar sürsün diye teşvik edilen terörizm tarafından harap edildiler. İç çatışmalar, doğal kaynaklarımızı ele geçirme ve hakimiyet kurma çabasının bir aracı. Dünya’da entrika, saldırganlık, manipülasyon gibi müdahale şekilleri üzerinden imparatorluğun elinin değmediği hiçbir bölge yoktur. Bu dönemin zorluklarının üstesinden ancak 21. yüzyılda Dünya ve insanlık için yeniden yaratılan, yapılandırılan ve işlevsel hale getirilen eşitlikçi ve demokratik bir Birleşmiş Milletler Örgütü gelebilir.” (27 Eylül)
İtalya: Senato’ya giren Eski Başbakan Silvio Berlusconi, “AB ve NATO ile ilişkilerin garantörüyüz” dedi. (27 Eylül)
ABD – Çin: ABD eski Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Washington yönetimine, “Çin Devlet Başkanı Şi Cinping”in ‘Çin yüzyılı’ rüyasını gerçekleştirmesini istemiyorsanız, Pekin ile kör ilişkiye son verin” çağrısında buludu. (27 Eylül)
Rusya: Rusya Federasyonu Güvenlik Konseyi Başkan Yardımcısı Dmitri Medvedev, Rusya’nın egemenliğinin tehdit altında olması durumunda nükleer silah kullanabileceğini söyledi. (27 Eylül)
Zimbabve: Ulusal Meclisi Başkanı Jacob Mudenda, Batı’yı sert bir şekilde eleştirdi:
“Ukrayna’daki özel operasyon, Rusya’yı, NATO gibi kaçınılmaz düşmandan korumayı amaçlayan önleyici bir adımdır ve şu anda ABD’nin istenmeyen tek kutuplu bir dünya için hegemonik özlemlerine de bir darbedir. NATO, Rusya’nın güvenlik kaygılarını görmezden geliyor. NATO’nun nükleer silahlarının, Rusya sınırlarının hemen dibindeki mevcudiyeti göz önüne alındığında Moskova haklı olarak tehdit altında hissediyor. Rusya’nın özel askeri operasyonu, bu bağlamda değerlendirilmelidir.” (27 Eylül)
İnsan ve hayvan hakları
Afrika – Açlık: Mısır’dan Afrika konusunda uyardı: “Her 5 kişiden biri açlık tehlikesiyle karşı karşıya.” (25 Eylül)
İran: 15 Eylül’de Şanghay İşbirliği Örgütü’ne tam üyelik belgesini imzalamasının ardından kutlamalara sahne olması beklenen ülke protestolarla sarsılıyor. 16 Eylül’de başkent Tahran’da din polisi tarafından gözaltına alındıktan sonra hayatını kaybeden 22 yaşındaki Mahsa Amini’nin ölümüyle ilgili protestolar ülkenin birçok şehrine sıçradı. Ölüm ve yaralı sayısı giderek artıyor. (30 Eylül)
ABD: Küresel ısınma göllerin rengini de değiştirmeye başladı. ABD’de Illinois Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre mavi göller, küresel ısınma yüzünden yavaş yavaş daha yeşil bir renge bürünmeye başladılar. (24 Eylül)
Almanya: Aşırı sıcaklar nedeniyle beş büyük buzulundan birini kaybetti. (26 Eylül)
Pakistan: 14 Haziran’dan bu yana etkili olan muson yağmurlarının sebep olduğu afetlerde hayatını kaybedenlerin sayısı 1638 oldu. (26 Eylül)
ABD: Florida eyaletini vuran Ian Kasırgası, ülkede büyük yıkıma yol açtı. Onlarca insan hayatını kaybetti. 500’e yakın kişi kurtarıldı. Çok sayıda yol, köprü ve binada ağır hasar oluştu. (29 eylül)
Tayland: Chiang Mai şehrinde etkili olan şiddetli yağışlara ve rüzgara dayanamayan 500 yıllık tarihi bir tapınağın bir kısmında çökme yaşandı. (29 Eylül)
Sağlık
Demans – Alzheimer: ilk kez demans hastalığına karşı geliştirilen bir ilaç başarılı sonuçlar verdi. Bu yeni ilacın insan hafızasını yok eden Alzheimer hastalığını da yavaşlattığı belirtildi.
ABD merkezli Japon ilaç firması Eisai ve Biogen tarafından geliştirilen “lecanemab” adlı “enjeksiyon” türündeki ilaç, beyinde biriken ve hastalığa neden olan proteinleri temizleyerek etkisini gösteriyor. (29 Eylül)
Maymun çiçeği: Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), Avrupa genelinde vaka sayısının 24 bin 622’ye yükseldiğini açıkladı. Açıklamada çoğunluğunu 31 ila 40 yaş arası erkeklerin oluşturduğu vakaların yüzde 96’sının hemcinsiyle ilişkiye giren erkekler olduğu bildirildi. (29 Eylül)
Ebola: Nijerya Temsilciler Meclisi, Uganda’da patlak veren Ebola virüsü salgınının Nijerya’ya yayılma olasılığı konusunda ‘alarm’ verdi. (29 Eylül)
Kuş gribi: Fransa’da kuş gribi salgını seviyesinin giderek yükseldiği ve ihmal edilmeyecek duruma ulaştığı, 5 bin beldedeki bütün kümes hayvanlarının karantinaya alındığı belirtildi. (30 Eylül)
Lösemi: Avustralya Ulusal Üniversitesi’nden (ANU) ve Peter MacCallum Kanser Merkezi’nden araştırmacılar, agresif bir kan kanseri olan akut miyeloid löseminin (AML), kendisini etkili bir şekilde bağışıklık sistem tarafından görülmez hale getirebildiğini keşfettiler. (30 eylül)
Kültür – Sanat – Gelenek
Polonya’dan “Pink Floyd”a Ukrayna Protestosu: Ünlü İngiliz, savaş karşıtı rock grubu Pink Floyd’un Polonya’da vereceği konser, grubun solisti Roger Waters’ın Ukrayna-Rusya savaşına dair ifadeleri nedeniyle iptal edildi. Grubun solisti Roger Waters’ın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski’nin eşi Olena Zelenska’ya 4 Eylül’de bir mektup yazarak, “Ukrayna’daki aşırı milliyetçiler Ukrayna’yı yıkıcı savaşa sürükledi” demişti. Ve ABD’nin, NATO’nun, Batı’nın Ukrayna’ya silah göndermesine karşı çıkmıştı. Ve Olena Zelenska’dan bu yanlış politikayı sürdürenleri eleştirmesini istemişti. Zelenska ise verdiği yanıtta bu mektubun muhatabının Rusya olduğunu belirtmişti. Besteci, İtalya dahil birçok ülkeye dokunacak olan veda turnesi “Veda Turu” için 2023 yılında birçok Avrupa şehrinde olacak.
Bilim – Teknoloji – Keşif
İngiltere: Cambridge Üniversitesi öncülüğündeki bir grup bilim insanı tarafından yapılan bir araştırma, Mars’ın güney kutup buzulu yüzeyinin altında sıvı halde su bulunduğuna dair radar dışındaki verileri kullanan ilk kanıtları ortaya serdi. Sheffield Üniversitesi’nden Dr. Frances Butcher, “Bu çalışma, bugün Mars’ta sıvı halde su olduğuna dair en iyi kanıtları sunuyor. Çünkü bu, Dünya’da buzul altı gölleri ararken bakacağımız iki önemli kanıtın şimdi Mars’ta da bulunduğu anlamına geliyor. Sıvı haldeki su, her ne kadar Mars’ta yaşamın var olduğunu kesin olarak doğrulamasa da, yaşam için gerekli bir bileşendir” dedi. (30 Eylül)
Hindistan: 5G hücre iletişim altyapısının hizmete başladı. Sekiz şehirde kullanıma sunulan 5G hizmetlerinin birkaç yıl içinde tüm ülkeyi kapsaması hedefleniyor. Hükümet yetkilileri, 5G’nin Hindistan üzerindeki ekonomik etkisinin, 2035 yılına kadar 450 milyar dolara ulaşmasının beklendiğini aktardı. (1 Ekim)
Türkiye: Van’da Urartu’nun 2 bin 700 yıllık duvar resimleri bulundu. Tarihi eserler, Van’ın Tuşba ilçesinde, Urartu medeniyetinin en görkemli yapılarından biri olan Ayanis Kalesi’ne 3 kilometre uzaklıktaki, Garibin Tepe’sinde bulunuyor. 16 metre uzunluğundaki tünelin girişinde yer alan 2 bin 700 yıllık duvar resimleri, mavi ve bordo renklerden oluşuyor. (30 Eylül)
Ülkeler
İtalya: İtalya’da düşük doğum oranları ve azalan İtalyan nüfusa karşı halka seslendi. Papa Francis, İtalyanlara seslenerek “daha fazla çocuk sahibi olun” çağrısı yaptı. (25 Eylül)
İtalya, seçimlerinden İtalya’nın Kardeşleri Partisi (FdI) lideri Giorgia Meloni seçimden birinci çıktı. Başbakan adayı Meloni, sağ ittifakla ülkeyi yönetecek. (27 Eylül)
Küba: Kübalılar referandumda eşcinsel evlilikler ve eşcinsel çiftlerin evlat edinmesine “evet” dedi. (28 Eylül)
İspanya: Kraliyet üyelerine, bayrağa ve ulusal sembollere hakaretin suç olmaktan çıkarılması için Meclis harekete geçti. (30 Eylül)
Burkina Faso: Ordu, anayasanın askıya alındığını, hükümetin ve parlamentonun feshedildiğini duyurdu. (1 Ekim)
Condividi: