İşte böylesine ahlaki ve siyasi evrensel mesajlar içeren eserlere imza atan Dante Alighieri’nin esin kaynağı olarak, kimileri Beatrice’yi işaret ediyor.  Hadi o zaman gerçeği anlamak için, Dante’nin rakamlara sığmayan hayatının peşine düşelim:

Şövalye dedesi gururuydu…

Takvimler 1265’i gösteriyor, Toscana eyaletinin Floransa kentinde siyasi fırtınalar esiyordu. Böylesine kasvetli günlerin birinde orta halli, soylu bir ailenin evinde Dante dünyaya gözlerini açıyordu. Soylulukları, Haçlı seferlerine katılan şövalye büyük dedesinden geliyordu. Asıl adı Durante’dir. Her iki isminin de anlamı ‘kalıcı’ dır.  Ama  ortaçağ döneminde kullanılan Dante ismini kullanmayı tercih eder. Beş yaşında annesini kaybeder. Babası yeniden evlenir, ancak o da Dante 12 yaşındayken ölür. Hukukçu, kirli işlere adı karışan babasını sevmeyen Dante, eserlerinde ondan hiç söz etmez. Onun yerine bir şövalye olan, babasının dedesini gururla sahiplenir. Çünkü ona göre soylulukları zenginlikten değil, dedesinin kahramanlığından gelmektedir. Bu tip bir soyluluk, ona göre çok daha anlamlı ve önemlidir.  Daha 12 yaşındayken, dönemin geleneklerine göre ailesi tarafından Gemma di Manetto Donati ile sözlendi. 8 yıl sonra evlendiği Gemma’dan Pietro, Jacapo, Giovanni isimlerinde üç oğlu ve Antonia, Beatrice isimlerinde iki kızı oldu. (kimi kaynaklara göre bir kız çocuğu vardı. Antonia rahibe olunca Beatrice ismini almıştı) Dante, Floransa’dan sürgün edildikten sonra karısı Gemma’yı bir daha göremedi.

Yüzü güneşe dönüktü…

Dante’nin eğitimine ilişkin bilgiler net değildir. Ama hayatının her dönemini Sokrates’in, “Bilgi, ruhun gıdasıdır” sözüne uygun olarak geçirdiğini biliyoruz. İlk eğitmenleri, latince yerine italyanca kullanım fikrini aşılayan Brunetto Latini ve İtalyancayı kendine has kullanışı ile öne çıkan Bologna doğumlu şair Guido Guintelli’ydi.  Etkilendiği Latini’den retoriği öğrenir ve hocasının teşvikiyle halk dilinde şiirler yazmaya başlar. Dante, ana dilinin dışında diğer dilleri de çok iyi kullanıyordu: Bunlar Latince, Fransa’nın güneyinde konuşulan latin kökenli Provençal dilleri ve Fransızca olarak sıralanıyor. Latin ozanlarını, özellikle ustası olarak gördüğü Vergilius’u derinlemesine inceledi.  Latinlerin yanında  Yunan ve dönemin İtalyan şairlerinin eserlerini okuyordu. Yazmak konusunda yeteneklerini geliştirirken mantık, retorik, dilbilgisi, astronomi, felsefe ve resim gibi konularda kendisini eğitiyordu. En çok Aristoteles’ten, Aquinolu San Tommaso’dan ve Vergilius’tan etkilendi. Dönemin önemli isimlerinin düzenlediği entelektüel toplantılara katılıyor, alanında yetkin, önemli isimlerle arkadaşlıklar kuruyordu. Ozan Guido Cavalcanti, Cazella ve Ressam Giotto gibi isimler dostları arasındaydı. Cavalcanti ile felsefi tartışmalara giriyordu. Ressam Giotto di Bondone’yle resme ilgi duyuyor, resimler çizmeye başlıyordu. Müzisyen Cazella ile müziğe ilgi duyuyor, bestelemesi için ona şiirler yazıyordu. Çağının siyasi olaylarıyla daha yakından ilgilenmeye başlamasıyla, felsefe ve tanrıbilim alanlarına da yöneliyordu.

Dante ve toplumsal dönüşüm yılları…

Dante’nin yaşamı, toplumsal dönüşüm dönemine denk gelmişti. İçinde bulunduğu on üçüncü yüzyıl, büyük çatışmaların, edebi coşkunun ve büyük vatansever duyguların harekete geçtiği bir çağdı. Derebeylikler çökmüş, cumhuriyetler, krallıklar ve senyörlükler gibi küçük küçük egemenlik alanları ortaya çıkmıştı. Bir yanda aristokrasiyi savunan imparator yanlısı Ghibellinolar, diğer tarafta papa yanlısı Guelfolar vardı. Papanın yönetimini savunan Guelfolar da Beyazlar-Siyahlar olarak ikiye bölünmüştü. Burjuva sınıfı tarafından desteklenen Beyazların reformist düşünceleri vardı. Papa ve papalık konusuna daha temkinli yaklaşıyorlardı. Siyahlar ise feodal devirden kalan asilzadelerden oluşuyordu. “Popolo minuto” diye adlandırılan küçük zanaatkarlar ve işçiler gibi kesimlerin oluşturduğu, daha düşük halk tabakası tarafından destekleniyorlardı. Papa’ya her yönden bağlı Siyahların düşüncesi daha bağnazdı.

Kilisenin siyasete giderek daha fazla karışması, insanlar arasındaki huzursuzluğu arttırıyordu. Toplumdaki düzensizlik, çatışma hali ve karmaşa, artık bir yetişkin olan Dante’yi de üzüyordu. Sonunda Floransa siyasetinde aktif rol üstlenmeye karar verir. Ve “din ve siyasetin birbirinden ayrılması gerektiğini savunan” Guelfo partisinin Beyazlar kanadını destekler. Bu süreçte Papa VIII. Bonifatius Floransa’nın iç işlerine daha fazla karışmaya, Siyahlara aktif bir biçimde destek vermeye başlar. Bu da Floransa’nın önde gelenleriyle Beyazları rahatsız eder. Dante’nin Floransa hükümetinin başındaki altı kişilik kurula seçildiği 1300 yılında, Papa Bonifatius daha fazla dayanamıyor, Beyazların Floransa’daki iktidarına son vermek amacıyla eyleme geçiyordu. Bunun için Fransa kralı Philippe le Bel’in kardeşi Charles de Valois’i de yanına alıyor, onu Floransa’ya gitmeye ikna ediyordu. Valois, süvarileriyle birlikte Floransa’ya giriyor, Siyahların desteğiyle Beyazları şehirden çıkarıyordu. Beyazların mallarına el konurken bir kısmına idam cezası veriliyor, çoğunluğu da sürgüne gönderiliyordu. Papa’dan hoşnut olmayan Dante de cezalandırılıyordu. Sahtekarlık, gayri meşru kazanç elde etmek gibi asılsız suçlardan ötürü para cezasına çarptırılıyor ve iki yıllığına Floransa’dan sürgün ediliyordu. Daha sonra ele geçirildiği takdirde idam edilmesi kararı alınıyordu. Böylece Dante’nin yaşamında ızdıraplı, ama verimli sürgün dönemi başlıyordu.