Menu
Le notizie dall’Italia.
Haberler : Haftalık kısa dünya turu
Vita gazette – ABD’den NATO’ya ve AB’ye, Rusya’dan, Çin’e ve Pasifiklere… Enerjiden silahlanmaya ve açlığa… Kültür ve sanattan tarihe… Doğal afetlerden yeni keşiflere ve teknolojiye… Tarihe kaydedilen önemli notlar… (12 – 19 eylül 2022)
İnsan ve hayvan hakları
Somali: Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) Sözcüsü James Elder, Somali’deki gıda krizinin 500 bin çocuğu ölüm tehlikesiyle karşı karşıya bıraktığına dikkati çekti.(14 Eylül)
ABD: Baby Shark adlı çocuk şarkısı defalarca dinletilerek işkence edildiği gerekçesiyle gardiyanlara dava açan John Basco, pazar günü hücresinde ölü bulundu.Top of Form
Basco, Oklahoma County Gözaltı Merkezi’nde bu yıl ölen 14. tutuklu oldu. (14 eylül)
İran: Başkent Tahran’da polis tarafından “kıyafet kurallarına” uymadığı gerekçesiyle gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Emini 3 gün sonra yaşamını yitirdi. (16 eylül)
Hollanda: Rhoon kentinde, polisin gözaltına almaya çalışırken şok tabancası kullandığı ve polis köpeğinin ısırdığı 42 yaşındaki bir kişi kaldırıldığı hastanede yaşamını yitirdi. Hollanda Kamu Savcılığı’nın Twitter’dan yaptığı açıklamada, ilgili birimlerin şüphelinin ölüm sebebi ve gözaltı şartlarına ilişkin inceleme başlattığı belirtildi. (17 eylül)
İngiltere: Kraliçe 2. Elizabeth’in hayatını kaybetmesinin ardından, monarşi karşıtlarının gözaltına alınması, ifade özgürlüğü tartışmalarına yol açtı. (19 eylül)
Küresel ısınma – İklim değişikliği – Doğal felaketler
İtalya: Marche bölgesinde etkili olan şiddetli yağışlar, sele neden oldu. 10 kişi hayatını kaybetti. (16 eylül)
Pakistan: Ülkede 14 Haziran’dan bu yana etkili olan muson yağmurlarının sebep olduğu afetlerde hayatını kaybedenlerin sayısı 1545’e ulaştı. (17 eylül)
Japonya: Doğu Asya’da ortaya çıkan Nanmadol tayfununun etkilediği Japonya’da 8 milyonu aşkın kişiye tahliye uyarısı yapıldı. (18 Eylül)
Nijer: Temmuz’dan bu yana devam eden yağışlar nedeniyle oluşan sellerde 159 kişi hayatını kaybetti. (19 eylül)
Meksika: Michoacan eyaletinde 7,6 büyüklüğünde deprem meydana geldi. Deprem nedeniyle ülkede tsunami alarmı verildi. Bir kişinin hayatını kaybettiği depremde bazı binalarda hasar oluştu. (19eylül) Diğer yandan aşırı yağışların ardından Sayuleta kasabasında taşan nehir, 12 aracı denize sürükledi. Bir aracın sürücüsü dışında diğerleri kurtarıldı. (19 eylül)
Porto Riko: Ülkenin güneybatı kıyısını Fiona Kasırgası vurdu. Kasırga nedeniyle toprak kaymaları yaşanırken adanın tamamında elektrik kesildi. 3 milyonu aşkın kişinin elektriksiz kaldığı adada kasırga, önüne geleni sürükledi. (19 eylül)
Sağlık
Japonya: Nara kentinde, yaşayan en yaşlı erkek Mikizo Ueda, 112 yaşında hayatını kaybetti. (9 eylül)
Belçika: Başkent Brüksel’de başlatılan pilot projeyle Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) araştırmasının sonuçları hayata geçiriliyor. DSÖ’nün araştırmasında, müze ziyaretinin “insanların stresini azalttığı ve hayatı daha anlamlı kıldığı” sonucu ortaya çıkmıştı. Bu uygulamaya göre psikiyatristler hastalarının ruh sağlığı için reçetelerine “ücretsiz müze ziyareti” yazabilecek. Pilot proje, 6 ay devam edecek. Her hasta bu süre içinde 5 kez müze ziyareti yapabilecek. (13 eylül)
Kolera – Suriye: Ülkede son bir haftada sekiz kişi hayatını kaybetti. Kolera olduğu şüphesi taşıyan 900 kişi tespit edildi. Birleşmiş Milletler Suriye’de 10 yılı aşkın süredir ilk kez kolera salgını olduğunu ve bu hastalığın bölgeyi ciddi şekilde tehdit ettiğini açıkladı. (14 eylül)
Maymun çiçeği: ABD – Kalifornia eyaletinde ilk kez bir hastanın maymun çiçeğinden hayatını kaybettiği açıklandı. (13 eylül) Çin – İlk maymun çiçeği vakası tespit edildi. (16 eylül)
Çocuk felci – Pakistan: Hayber Pahtunhva eyaletinde bir bebekte çocuk felci teşhis edilmesinin ardından bu yıl ülkedeki vaka sayısı 19’a yükseldi. (17 eylül)
Dang Humması – Pakistan: Ülkede dang humması vakalarında artış sürüyor. Hayber Pahtunhva eyaletinde toplam 350 yeni dang humması vakası bildirildi. Toplam hasta sayısı 4.538’e ulaştı. (18 eylül)
Covid – 19: Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Avrupa Bölge Direktörü Dr. Hans Kluge, Covid-19’un yeni bir varyantı ortaya çıkmazsa salgının yakında bitebileceğini söyledi. (19 eylül)
Japonya: Japonya’da yaşayan 100 yaş ve üzeri insan sayısı 52 yıl üst üste artış göstererek 90 bin 526’ya ulaştı.
Bilim – Teknoloji – Keşif
ABD – NASA, 20 yıl boyunca sürdürdüğü araştırmada, astronotlardan alınan 14 farklı kan örneğinin hepsinde kök hücre DNA’sının değiştiğini açıkladı. Böylece uzay yolculuklarının kas dejenerasyonu etkilerine mutasyon da eklendi. Ancak bu durum kabul edilebilir bir seviye olarak nitelendirildi. (13 eylül)
Twitter: Hissedarların büyük çoğunluğu Elon Musk’ın şirketi satın almak için yaptığı 44 milyar dolarlık teklifin kabul edilmesi yönünde oy kullandı. (13 eylül)
AB: AB Komisyonu, internet bağlantılı cihazları ve yazılımları tüketiciler için daha güvenli hale getirmek üzere hazırladığı “Siber Dayanıklılık Yasası” adlı teklifini açıkladı. Buna göre üreticilerin, cihazların güvelik açıklarını gidermeleri, güvenlik desteği ve yazılım güncellemeleri sunması zorunlu olacak. Üreticiler, bir üründe güvenlik açığı belirlediklerinde derhal tedbir alacak ve 24 saat içinde AB siber güvenlik birimine bilgi verecek. Tüketicilere satın aldıkları ve kullandıkları ürünlerin siber güvenliği konusunda yeterli bilgi sunulacak. Yetkili kurumlar, siber güvenlik açığı bulunan akıllı cihazların geri çekilmesine karar verebilecek. Kurallara uymayan şirketlere 15 milyon avroya veya küresel cirolarının yüzde 2,5’ine kadar para cezası uygulanabilecek. Bilgisayar, akıllı telefon, ev aleti, sanal destek cihazı ve oyuncak gibi internet bağlantılı çeşitli ürünleri kapsayacak. Yasa, Avrupa Parlamentosu (AP) ve AB Konseyi’nin onayından sonra yürürlüğe girecek. (15 eylül)
ABD: Fiyatların artmasına neden olduğu gerekçesiyle Amazon’a dava açıldı. California Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamede şirket, başka mağazaların sitelerinde daha ucuz fiyatlar sunan satıcıları cezalandıran anlaşmalar yapmakla suçlanıyor. (15 eylül)
Japonya: Japon start-up firması AERWINS tarafından geliştirilen uçan motosiklet Xturismo, ABD’deki Detroit Otomobil Fuarı’nda görücüye çıktı. Havada 40 dakika kalabilen aracın son hızı saatte 100 kilometre. Japonya’da satılmakta olan aracın ABD’de 777 bin dolardan satışa sunulması bekleniyor. (16 eylül)
Gürcistan: Dmanisi bölgesinde Afrika’dan göç eden erken bir insan türüne ait 1.8 milyon yıllık diş bulundu.Afrika dışında bulunan türünün en eski örneği olarak kabul edilen keşfin, erken insan dönemi ve göç davranışları hakkında yeni bilgiler verdiği bildirildi. (15 eylül)
Filistin: Gazze kentinde bir çiftçi, Bizans dönemine ait mozaik keşfetti. Filistinli çiftçi, arazisine yeni ağaçlar dikmesinin ardından şans eseri rengarenk kuşları ve diğer hayvanları gösteren bir Bizans döşeme mozaiği keşfetti. Salman al-Nabahin, İsrail sınırından yaklaşık 12 km uzaklıktaki Bureij mülteci kampında, zeytin bahçesinde çalıştığı sırada MS 5-7 yüzyıla ait olduğu düşünülen mozaik döşemeyi gün yüzüne çıkardı. (18 eylül)
Avustralya: Kimberley bölgesinde, 380 milyon yıllık bir çeneli köpekbalığı fosilinde dünyanın en eski kalbi bulundu. Araştırmacılar, keşfin canlıların evrimine ışık tutulmasına yardımcı olacağını söyledi. (19 eylül)
Azerbaycan-Ermenistan: Sınırda çatışmalar başladı. (12 eylül) Ermenistan Güvenlik Konseyi Sekreteri Armen Grigoryan, Ermenistan ve Azerbaycan’ın ateşkes kararı aldığını açıkladı. (15 eylül)
Estonya – NATO: Estonya Cumhurbaşkanı Karis, ülkede bir NATO tugayının konuşlanacağını açıkladı. (15 eylül)
Rusya – ABD: Ukrayna ve Batı silahlı kuvvetlerinin birlikte hareket ettiğini ileri süren Rusya, bu durumun danışmanlık, psikolojik ve manevi destek değil, doğrudan savaşa katılım olduğunu açıkladı ve ABD’yi uyardı. “Washington, Kiev’e daha uzun menzilli füzeler sağlamaya karar verirse kırmızı çizgiyi geçecek ve çatışmanın doğrudan tarafı olacak.” (15 Eylül)
Küba – ABD- Kübalı ünlü devrimci Ernesto Che Guevera’nın en büyük kızı Aleida Guevara, Rusya’nın sınırlarını savunmak zorunda kalması nedeniyle Ukrayna savaşının yaşandığını söyledi, “Onlar (ABD-NATO-AB) Rusya ile sınırları militarize ediyorlar ve sizce Ruslar hiçbir şey yapmadan durup izleyecekler miydi?” dedi.
Guevara, RIA Novosti’ye verdiği demeçte, Rusya’ya yaptırım uygulayan Avrupalı politikacıları da “en aptallar” sözleriyle suçladı. “Onlar hayatımda gördüğüm en aptal insanlar, size dürüstçe söylüyorum.” Rusya’nın artık Sovyetler Birliği olmadığını ve Avrupa ülkelerinin Rusya ile dostluk ve ortaklık ilişkilerini sürdürmesi gerektiğini kaydeden Guevera Avrupa’nın bunu yapmak yerine “düşman arayacak kadar kaba, aptal” olduğunu kaydetti. Bunun Avrupa’nın Rus halkının tarihini bilmemesi ve zaferlerini hatırlamaması olduğunu kaydeden Guevera, “Rus halkı sayesinde dünyamız daha iyi bir yer haline geldi, Sovyetler Birliği olmasaydı, Hitler’den sonra dünyanın hali ne olurdu?” diye ekledi.
Enerji Krizi: İspanya: İsviçre Federal Çevre, Ulaştırma, Enerji ve İletişim Dairesi Bakanı Simonetta Sommaruga, evlerde enerji kullanımında tasarruf etmeleri gerektiğini anlatırken, vatandaşlara birlikte duş almalarını tavsiye etti. Benzer bir açıklama da Almanya’nın Baden-Württemberg Eyaleti Başkanı Winfried Kretschmann’den gelmişti: “Her gün yıkanmayın, ıslak mendil var.” (14 eylül) İspanya’da enerji tasarruf planı yürürlüğe girdi. Plan kapsamında saat 22.00’den sonra kamu binalarında, mağaza ve alışveriş merkezlerinde vitrin ışıklandırılmasının kapatılması gerekiyor. (15 eylül) Rusya- Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak, bu yıl Avrupa Birliği’ne (AB) Rus gazı ihracatının 50 milyar metreküp azalacağını bildirdi. (15 eylül) Almanya – Rusya’nın en büyük petrol şirketi Rosneft’in başkent Berlin’e yakıt sağlayan rafinerisine kayyum atadı. (16 eylül) Fransa – Enerji tasarrufu amacıyla tarihi ve turistik yerlerde karartmalar başladı. Paris’in en önemli sembollerinden Louvre Müzesi’nin piramidinin ışıkları, “sembolik enerji tasarrufu adımları” kapsamında 2 saat erkenden söndürüldü. Eyfel Kulesi’nin aydınlatması da 23 Eylül’den itibaren erken karartılacak. Versay Sarayı’nın ön cepheyi aydınlatan ışıkları da gelecek haftadan itibaren 1 saat erkenden söndürülecek. (18 eylül)
AB: Macaristan –Avrupa Parlamentosu’nda bir ilk yaşandı. Parlamentoda, Viktor Orban yönetimindeki Macaristan’ın “bir demokrasi olarak tanımlanamayacağı” kararı alındı. Ve Macaristan hükümeti “seçimle iktidara gelmiş otokrasi” olarak nitelendi. (15 eylül) Başbakan Viktor Orban Rusya’ya yönelik yaptırımlarla ilgili AB’ni eleştirmeyi sürdürdü. Orban, AB’nin, Rusya’ya uyguladığı yaptırımların “bir cücenin bir deve karşı mücadelesi” olduğunu söyledi. (16 eylül) Avrupa Birliği Komisyonu, hukukun üstünlüğü ilkesini ihlal gerekçesiyle AB bütçesinden Macaristan’a sağlanan fonların yaklaşık 7,5 milyar avroluk kısmının askıya alınmasını istedi. (18 Eylül)
ABD – NATO – AB – Rusya – Ukrayna: ABD Genelkurmay Başkanı Mark Milley, Avrupa’da konuşlu ABD askeri birliklerine yüksek seviyede hazır olması çağrısı yaptı. (19 Eylül)
ABD – Çin – Tayvan: ABD Başkanı Joe Biden, Çin’in saldırması halinde, Tayvan’ı Amerikan askerlerinin savunacağını açıkladı. (19 Eylül)
Yaptırımlar – Rusya, İngiltere savunma lobi temsilcileri ve Rusya karşıtı enformasyon çalışmasını koordine eden 30 İngiliz vatandaşının ülkeye girişini yasakladı. (14 eylül) Rusya ayrıca aralarında gazetecilerin de bulunduğu 41 Avustralya vatandaşının daha ülkeye girişini yasakladı. (17 eylül) Baltık ülkeleri, Ukrayna Savaşı nedeniyle Rusya’ya yönelik seyahat kısıtlamalarını artırarak bugünden itibaren Rus vatandaşlarına sınırlarını kapattı. (19 eylül)
Silahlanma: Danimarka- Ukrayna askerlerine Danimarka topraklarında eğitim vereceğini açıkladı. (14 eylül) ABD- Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Ukrayna’ya ABD ordusunun envanterinden 600 milyon dolarlık askeri yardım yapacaklarını açıkladı. (16 eylül) İsviçre, F-35A tipi savaş jeti satın almak için ABD ile anlaşma imzaladı. (19 eylül)
Bosna Hersek – ABD-AB-NATO- Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi Sırp üyesi Milorad Dodik, Rusya’nın, Ukrayna’yı işgalini Batı’ya karşı misilleme olarak yaptığını söyledi. Dodik, Batı ülkelerini, Ukrayna’da çifte standartlı davranmakla suçlarken, “
Ukrayna’da yaşayan Rus nüfusunun yok edilmesinde ses çıkaramadı. Bu nedenle Donbas’a bombalamalar ve ölümler gerçekleşti” dedi. (19 eylül)
Siyaset – Seçimler
İsveç: İsveç’te hafta sonunda yapılan genel seçimleri kazanan muhafazakarların genel başkanı Ulf Kristersson, yeni bir hükümet kurmak üzere çalışmalara başlayacağını söyledi. Başbakan Magdalena Andersson, 14 Eylül’de açıklanan resmi sonuçların ardından partisi Sosyal Demokratların genel seçimi kaybettiğini açıklamıştı. Parlamentodaki 349 koltuğun 176’sını Ilımlılar, İsveç Demokratları, Hristiyan Demokratlar ve Liberal Parti’den oluşan blok alırken, merkez sol Sosyal Demokratlar sandalyelerin 173’ünü aldı. Göçmen karşıtı İsveç Demokratları’nın ikinci büyük parti haline gelmesi, ülkedeki ılımlı ve göçmen dostu siyasi düzenin değişmeye başladığını gösterdi. (15 Eylül)
Kazakistan: Başkent Nur Sultan’ın ismi yeniden Astana oldu. (17 eylül)
İngiltere: Kraliçe II. Elizabeth son yolculuğuna uğurlandı. İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth’in naaşı, Windsor Kalesi’ndeki St. George Şapeli’ne gömüldü.
Kraliyet Ailesi’nin internet sitesinden yapılan açıklamada, “Kraliçe, Edinburgh Dükünün (eşi Philip’in) yanına, Kral 6. George Anıt Şapeli’ne defnedildi” denildi. (19 eylül)
ABD Başkanı Joe Biden ve eşi Jill Bide’ın, cenaze töreninin yapıldığı Westminister Kilisesi’ne makam aracıyla gelirken, diğer dünya liderlerinin cenaze töreni protokolüne göre toplu taşıma kullanması tartışmalara neden oldu. Ve cenaze törenlerne bu görüntü de damga vurdu.
