Haberler : Haftalık kısa dünya turu
Vita gazette – NATO’dan ABD’ye, AB’den Rusya’ya, Ukrayna’dan enerji, kültür ve sanata… Doğal afetlerden yeni keşiflere, insan haklarından kraliyet ailesine kadar…
Uluslararası ilişkiler – Silahlanma -Terörizm
AB yaptırımları – Rusya : AB liderleri, Rusya’dan petrol ithalatının yüzde 90’ının kesilmesine ve Sberbank’ın SWIFT sisteminden kaldırılmasına karar verdu. Ambargo deniz yoluyla alınan Rus petrolünü (Rusya’dan ithal edilen toplam petrolün üçte ikisi) kapsıyor. Rusya’dan boru hattıyla petrol ithalatı ise yaptırımlardan muaf tutuldu. Bunun dışında 200 milyar euroluk ek savunma yatırımı ve RePowerEU’ye 300 milyar euroluk bütçe ayrılarak enerji konusunda çözüm üretilmesinde görüş birliğine varıldı. Gıda güvenliği konusunda Afrika Birliği ile yakın çalışma yapılması ve özellikle tarımsal üretim konusunda Afrika ülkelerinin desteklenmesi de karara bağlanan konular arasında yerini aldı. Rus 3 medya kuruluşuna yayın yasağı getirildi. Ukrayna’ya 2022 yılında 9 milyar Euro’ya kadar yeni finansal yardım verilmesinde uzlaşıldı. Bu çerçevede Ukrayna’nın AB’ye yaptığı tüm ihracatlar üzerindeki ‘ithalat vergileri’ de bir yıl süreyle askıya alındı. Ukrayna, Moldovya ve Gürcistan’ın AB üyeliği başvurusunun ise Haziran ayında görüşülmesi de netleşti. (31 Mayıs 2022)
Silahlanma – Almanya: Jeopolitik aktör olma yarışı hızla sürerken Almanya’da siyasi partiler orduya 100 milyar avro fon ayrılması konusunda anlaştı. (30 Mayıs 2022)
Enerji – Rusya -Hollanda: Rusya, ruble ile ödeme yapmayı reddeden Hollanda’ya gaz akışını kesti. (31 Mayıs 2022)
ABD – Çin: ABD Başkanı Joe Biden’ın, Tayvan’a Çin’e karşı koruma sözü vermesiyle iki süper güç arasında yükselen tansiyon, ABD’li bir heyetin Tayvan’a yaptığı sürpriz ziyaret ile zirveye ulaştı. ABD’den peş peşe gelen hamlelere Çin’in tepkisi sert oldu ve 30 savaş uçağı ile hem Tayvan hem de ABD’ye gözdağı verdi. (31 Mayıs 2022)
Rusya – yaptırımlar: Rus milyarder Roman Abramovich, Avrupa Birliği’nin kendisi hakkında aldığı yaptırım kararlarına karşı, AB Mahkemesi’nde dava açtı. (31 Mayıs 2022)
Silahlanma – İsviçre – Ukrayna -: İsviçre, Danimarka’nın Ukrayna’ya İsviçre üretimi zırhlı personel taşıyıcı gönderme talebini, tarafsızlık politikasını gerekçe göstererek veto etti. (1 Haziran 2022)
Silahlanma -Almanya – Ukrayna: Almanya Başbakanı Olaf Scholz, modern IRIS-T hava savunma sistemlerini Ukrayna’ya göndereceklerini açıkladı ve “Bununla Ukrayna’nın bir şehrinin tamamını Rus hava saldırılarına karşı savunmasını sağlayacağız” dedi. Ukrayna’ya verilecek hava savunma sisteminin ‘Almanya’nın sahip olduğu en modern hava savunma sistemi’ olduğunu vurgulayan Scholz, Ukrayna’ya ayrıca havan topu ve topçu roketini tespit edebilen radar sistemi sağlanacağını söyledi. Ukrayna’ya ağır silah sağlama konusundaki isteksiz olduğu gerekçesiyle eleştirilere maruz kalan Scholz, Almanya’nın şimdiye kadar 15 milyon mermi, 100 bin el bombası ve 5 binden fazla tanksavar mayını Ukrayna’ya gönderdiğini açıkladı. (1 Haziran 2022)
Enerji – Rusya -Almanya: Rus enerji devi Gazprom, Polonya, Bulgaristan, Finlandiya, Danimarka ve Hollanda’dan sonra Almanya’ya yakıt sağlayan Shell’e de doğalgaz tedarikini tamamen durdurduğunu açıkladı. (1 Haziran 2022)
ABD – Çin – Tayvan: Çin’in Tayvan’a düzenleyeceği olası bir saldırının Rusya’nın işgalinden farklı olmayacağını belirten ve ‘askeri’ olarak Tayvan’ı savunacağını söyleyen Biden’ın sözleri iki ülke arasında gerginliğe yol açarken, ABD’nin yeni stratejisi ABD ile Çin arasında askeri bir çatışma olasılığını artırdı. (1 Haziran 2022)
Silahlanma – ABD – Rusya -Ukrayna: ABD Başkanı Joe Biden, Ukrayna’ya, 80 km’ye (50 mil) kadar olan hedefleri isabetli bir şekilde vurabilen son derece hareketli topçu füze sistemlerini içerecek 700 milyon dolarlık yeni bir silah paketi yardımı yapılacağını açıkladı. (1 Haziran 2022)
Rusya – ABD – Ukrayna: Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Washington yönetiminin Ukrayna’ya gelişmiş füze sistemleri tedarik etme kararına tepki göstererek, “ABD’nin kasıtlı bir şekilde yangına körükle gittiğine inanıyoruz. ABD’nin silah tedariki, Kiev’in barış görüşmelerine olan arzusunu uyandırmasına katkıda bulunmuyor” dedi. (1 Haziran 2022)
Silahlanma – Yunanistan – Ukrayna: Yunanistan, Ukrayna’ya eski zırhlı araçlarını hibe ediyor. (1 Haziran 2022)
AB – Polonya – Ukrayna: Polonya, Ukrayna’dan yurtdışına tarım ürünlerinin taşınmasına aracı oluyor. Polonya bu bağlamda Ukrayna’dan Orta Doğu, Afrika ve diğer ülkelere tahıl ürünlerini ihraç etmek ve alt yapı çalışmalarını gerçekleştirmek için AB’den fon alacak. Başbakan Mateutz Morawiecki açıklamasında, “Polonya, Ukrayna için ekonomik merkez olacak. Bugünden itibaren çalışmalara başlayacağız” açıklamasını yaptı.(1 Haziran 2022)
Çin – ABD: Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cao Licien, Tayvan’ın Çin’in ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulayarak ABD’yi uyardı: Licien, “Son zamanlarda ABD’nin Tayvan konusundaki girişimlerini artırdığını, sürekli tasarılar geliştirdiğini görüyoruz. Bunlar,’’tek Çin’ ilkesini ihlal eden, Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçıları cesaretlendiren ve Tayvan Boğazı’ndaki barış ve istikrarı bozmayı hedefleyen çabalardan ibaret. ABD, Tayvan ile tüm resmi temaslarını kesmeli, egemen iması taşıyan, resmi nitelikteki anlaşmaları müzakere etmeye son vermeli, Tayvan’ın bağımsızlığını savunan ayrılıkçı güçlere yanlış işaretler vermekten kaçınmalı” dedi. (2 Haziran 2022)
AB – Rusya Yaptırımlar : Avrupa Parlamentosu (AP) Başkanı Roberta Metsola, Rus şirket temsilcilerinin AP’ye girişinin yasakladığını duyurdu. (2 Haziran 2022)
Rusya – AB – Yaptırımlar: AB’nin kararına ilişkin konuşan Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak Avrupa Birliği petrol ürünlerinde büyük bir açık olabileceği uyarısında bulunarak, “Bu karardan en büyük zararı Avrupalı tüketiciler görecek” dedi. (2 Haziran 2022)
AB- Rus Ortodoks Kilisesi: – Avrupa Birliği, Macaristan’ın itirazı üzerine Rusya’ya yönelik 6’ncı yaptırım paketinden Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill’i listeden çıkardı. Altıncı yaptırım paketinde Rus Ortodoks Kilisesi Patriği Kirill’in malvarlıklarının dondurulması ve yeni yaptırım paketine dahil edilmesi önerilmişti. (2 Haziran 2022)
AB-Danimarka: Danimarka, yaptığı tarihi referandumla Avrupa Birliği’nin (AB) ortak güvenlik ve savunma politikalarına katılma kararı aldı. Referandumda halkın yüzde 67’si bu yönde oy kullandı. Danimarka bu kararla, AB’nin askeri misyonlarına dahil olabilecek. (2 Haziran 2022)
Silahlanma – İsveç – Ukrayna: İsveç, Ukrayna’ya yaklaşık 95 milyon avro değerinde askeri yardım yapacağını duyurdu. (2 Haziran 2022)
Rusya – ABD-AB-NATO-ÇİN: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Batılı ülkelerin Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’ya uyguladığı yaptırımların, Pekin ile yatırım ve finans alanlarında pragmatik işbirliğini geliştirmek için yeni fırsatlar sunduğunu söyledi. (2 Haziran 2022)
Enerji – Almanya – Rusya: Başbakanı Scholz, Rus gazından bağımsızlık sözü verdi. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, 16 eyaletin başbakanıyla yaptığı Başbakanlar Zirvesi’nin ardında yaptığı açıklamada, Rus gazına olan bağımlılığı sona erdirme sözü verdi. (3 Haziran 2022)
Fransa – ABD – AB – NATO- Rusya – Ukrayna: Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Batı dünyasının Rusya’ya yönelik tavrını eleştirdi. Macron, “Durum, gerçekten çok zor, bu yüzden buna çok fazla zaman ve enerji ayırdım. Rusya’yı küçük düşürmek olmaz. Nitekim savaş bitince diplomasi yardımıyla çıkış yolu bulabilelim” dedi.(4 Haziran 2022)
Terör – Nijerya: Nijerya’da bulunan bir Katolik kilisesine ayin sırasında saldırı düzenlendi. Saldırıda 21 kişi öldü, 40 kişi de yaralandı. (5 Haziran 2022
Silahlanma – terör -Amerika: ABD’nin Philadelphia kentinde kalabalığa ateş açıldı. Saldırıda 3 kişi ölürken 11 kişi de yaralandı. (5 Haziran 2022)
Almanya – Hitler: Nazi Almanya lideri Adolf Hitler’i 10 yıl boyunca muayene eden doktorun mektupları ortaya çıktı. Mektuplarda Hitler’in “ağır hastalık korkusu” yaşamış olduğu dikkat çekti. Von Eicken’ın mektuplarında, Hitler’in milyonlarca insanın ölümüne yol açan eylemlerini asla sorgulamadığı göze çarptı. (5 Haziran 2022)
Seçimler
Kolombiya – Kolombiya’da eski gerilla Gustavo Petro, başkanlık seçiminin ilk turunu farklı kazandı Halkın “değişim” talebinin damga vurduğu Kolombiya başkanlık seçimlerinde eski gerilla hareketinin üyesi solcu aday Gustavo Petro, oyların yüzde 40’tan fazlasını almayı başardı. Petro seçilirse, ülke tarihinin ilk solcu başkanı olarak göreve gelmiş olacak. Adaylardan birisinin yüzde 50 oy oranını geçememesi nedeniyle, başkanlık seçimi 19 Haziran’da ikinci tur ile devam edecek. (30 mayıs 2022)
Sağlık
Korona Virüs – Korona virüs vaka sayılarının yenide yükselişe geçmesinin ardından yaklaşık 2 ay önce Çin’in Şanghay kentinde uygulanmaya başlanan karantinanın, düşük riskli bölgelerde kaldırılması kararı alındı. (30 Mayıs 2022)
Maymun Çiçeği Virüsü: Maymun çiçegi virüsü kaynaklı ilk ölüm Afrika, Nijerya’da gerçekleşti. (30 mayıs 2022)
Sağlık – Sigara – Meksika’da elektronik sigara satışı yasaklandı. 1 Haziran 2022
Maymun Çiçeği – Nijerya: Nijerya, maymun çiçeği virüsünün yayılmasını önlemek amacıyla vahşi hayvan eti satışını yasakladı.( 2 Haziran 2022)
Sağlık – Maymun çiçeği -DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü, 27 ülkeye yayılan maymun çiçeği virüsünün şimdiye kadar 780 kişide tespit edildiğini duyurdu. (5 Haziran 2022)
İnsan hakları
Belçika: Belçika’da kişinin rızası dışında gerçekleşen her türlü cinsel ilişki ‘tecavüz’ kapsamına alındı. Yeni düzenleme ile tecavüzün tanımı değiştirildi, suçun cezası iki kat ağırlaştırıldı. Yetişkinler için seks işçiliği aşamalı olarak suç olmaktan çıkarıldı, 16 yaşından küçüklere cinsel ilişki yasağı getirildi. (1 Haziran 2022)
Doğal felaket
Deprem – Çin: Çin’in Şiçuan eyaletinde yaşanan 6.1 büyüklüğündeki depremde 4 kişi hayatını kaybetti, 14 kişi yaralandı. (1 Haziran 2025)
Brezilya: Brezilya’da şiddetli yağışlar sonucu yaşanan sel ve toprak kayması felaketinde can kaybının 126’ya yükseldiği, 2 kişinin ise kayıp olduğu bildirildi. (2 Haziran 2022)
Yeni keşifler
Avustralya: Avustralya kıyılarında dünyanın en büyük bitkisi keşfedildi: 20 bin futbol sahası büyüklüğünde (1 Haziran 2022)
Mısır : Antik Mısır’da yerleşim alanı olarak kullanılan ve krallık mezarlarının yer aldığı tarihi Sakkara bölgesinde yapılan arkeolojik kazılarda bulunan 250 mumya ve 150 heykel, Kahire’de düzenlenen törenle ilk kez basına tanıtıldı. (1 Haziran 2022)
Guinness
Guinness – Vietnam’da 632 metre uzunluğundaki cam köprü, dünyanın en uzun cam köprüsü olarak Guinnes rekorlar kitabına girdi. (30 mayıs 2022)
Guinness – ABD’nin Güney Carolina eyaletinde yaşayan Toy Fox Terrier cinsi 22 yaşındaki Pebbles, “Dünyanın en yaşlı köpeği” olarak Guinness Rekorlar Kitabı’na girdi. (31 mayıs 2022)
Kraliyet Ailesi
İngiltere – İngiltere Kraliçesi II. Elizabeth’in tahttaki 70’inci yıl dönümüne özel düzenlenen Platin Jübile kutlamaları yapıldı. (2-5 Haziran 2022)
Kraliyet ailesi – İngiltere – Prens Harry ve Meghan Markle: Prens Harry ve karısı Meghan Markle, tahta çıkışının 70’inci yıl dönümünü kutlayan İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth için, uzun bir aradan sonra İngiltere’ye geldiler. Kıdemli kraliyet ailesi üyeliğinden ayrılan ve Amerika’ya yerleşen Prens Harry ile Meghan Markle, iki yıllık bir aradan sonra yine el ele, aileyle birlikte bir etkinliğe katıldı.
Platin Jübile nedeniyle kendilerine Kraliçe tarafından yapılan daveti geri çevirmeyen Harry ile Meghan St. Paul’s Katedrali’nde düzenlenen şükran günü törenine katıldı. Çiftin sergilediği görüntü, evlendikleri 2018 yılından, 2020’de aileden ayrılık kararına kadar kamuoyu önünde sergiledikleri görüntüyü aratmadı. Halka açık törenlere de katılan çift sevgi gösterileriyle alkışlandı ve ilgi odağı oldu. Bu ziyaret bir ilke de sahne oldu. Kraliçe, torununun çocuklarıyla da biraraya geldi. Adaşı küçük Prenses Lilibet’le tanıştı…
Condividi: