Savaş yıllarında keşfedilen yetenek

İtalyan Yeni Gerçekçilik Akımı’nın zirveye ulaştığı yıllarda Monica Vitti önce Pittman’s College’ın, ardından Dramatik Sanat Akademisi’nin kurslarına katılıyor ve 1953 yılında mezun oluyordu. Başlangıçta tiyatrolarda sahneye çıkan Monica Vitti, boğuk sesine rağmen sinemaya seslendirme sanatçısı olarak yaklaşıyordu. Vitti, tiyatroya ilgisini ve yeteneğini, İkinci Dünya Savaşı yıllarında bombalardan sakınmak için sığınaklara indiklerinde kardeşiyle beraber, etrafındakilere yaptıkları kukla şovları sırasında keşfedecekti. 1954 yılında usta yönetmen Ettore Scola’nın “Ridere Ridere Ridere” filminde ilk sinema deneyimini yaşıyordu.

1960’lı yıllardaki yeni politik düzen sinemaya da yansıyor, sansürden uzak özgürlükçü eserlerle İtalyan sineması yükselişe geçiyordu. Bu yıllarda ilk uzun metraj filmlerini çeviren isimlerin ortak özellikleri, ortaya koydukları eserlerinden itibaren belirli bir tarz izlemiş olmalarıdır. Söz konusu filmler Federico Fellini‘nin, “La Dolce Vita”, Michelangelo Antonioni‘nin “L’avventura”, Luchino Visconti‘nin “Rocco e i suoi fratelli”, Vittorio De Sica‘nın “La ciociara” ve Roberto Rossellini‘nin “Era notte a Roma”gibi filmleridir.

Antonioni’nin ilham perisi

İtalyan sineması gibi Monica Vitti’nin kariyerindeki dönüm noktası da Michelangelo Antonioni’yle 1957 yılında tanışması oldu. Antonio yönetmenliğini yaptığı “Compagnia del Nuovo” isimli tiyatro oyununda başrolü Vitti’ye vermişti. “L’avventura” filminde de Vitti’yi oynatacaktı. Antonioni’nin kendi deyimiyle film; “belleği kıt olan, vicdan azabı duygusu yetersiz, kolayca ihanet eden, kolayca uzlaşmaya yanaşan insanın incelemesidir.” Maddi olarak en üst noktaya ulaşmış, ama manevi olarak hala ilerleme kaydedememiş ‘insan tipi’ filmin başlıca konularından biridir. Bu filmde Claudia’nın yaşadığı içsel değişimi Monica Vitti mükemmel  bir şekilde canlandırır. Ve bu filmde gösterdiği performansla Antonioni için iletişimsizlik sinemasının ilham perisi olur. Birlikte uluslararası ve zamansız filmlere imzalar atarlar. 1962’de en iyi yardımcı kadın oyuncu olarak Gümüş Kurdele aldığı “L’eclisse” (1962), “La Notte” (1961) ve “Red Desert” (1964) gibi Antonioniyen varoluşçuluğun uluslararası manifestosunu yazan filmlerde rol alır.

İtalyan usulü güldürüler

70’lere doğru İtalyan sineması gerçekçilikten uzaklaşmaya, İtalyan usulü güldürü ve Spaghetti Western tarzında filmlere doğru evrilmeye ve halkın isteği yönünde eserler vermeye başlamıştı.

Vitti de Antonioni ile sanatsal ve duygusal ortaklığın sonlarına doğru, Alessandro Blasetti’nin “Dört Gerçek” adlı kolektif filminin bir bölümü olan “Tavşan ve Kaplumbağa” (1962) ile komediye dönüş yapar. Ve ilk David di Donatello ödülünü bu filmiyle alır. Devamı, ünlü yönetmen Franco Zeffirelli’nin, Arthur Miller’ın ve Marilyn Monroe’nun hayatını konu alan “After the Fall” isimli tiyatro oyunuyla gelir. Sonrası, “İç çekme”, “Fata Sabina”, “Periler” “Beni öldürmek için acele et, üşüyorum” ve “Bekaret Kemeri” gibi filmler olur. Bunların hepsi 1960’lı yıllarda çekilen filmlerdir. “Silahlı Kız” isimli filmindeki rolü onun parlak bir sanatçı olduğunu yeniden tescilleyecek, 1969’da gümüş kurdele ve David di Donatello ödülünü alacaktı.

Palma’nın İlhan Perisi

Bekaret Kemeri filminde, Michelangelo Antonioni’den sonra hayatındaki ikinci duygusal ilişkiye başlar. Yeni aşkı, 1970’lerin ortalarına kadar tüm filmlerini fotoğraflayacak olan Carlo di Palma’dır. Tıpkı Antonioni gibi, Di Palma da onu ilham perisi yaptı.Vitti sayesinde yönetmenliğe geçişle yüzleşebilen Palma övgüleri temsil eden üç parlak komedi yarattı: “Teresa la thief” (1973 ), “Qui” (1975) ve “Mimì Bluette” (1976).

Geniş bir yelpazede yer alan oyunculuk yeteneği sayesinde ünlü yönetmenler ve Alberto Sordi’den Vittorio Gassman’a, Ugo Tognazzi’den Marcello Mastroianni ve Giancarlo Giannini’ye kadar sinemanın ölümsüz isimleriyle aynı sahnede yer almasına neden olacaktı.

60’lı, 70’li yıllarda ünlü yönetmenler ve isimlerle sayısız filme imza attıktan sonra 1981 yılında “ Il mistero di Oberwald” ile dramatik sinemaya ve Antonioni ile işbirliğine geri dönüyordu. İtalya’da kazandığı ün, altmışlarda ve yetmişlerde, Roger Vadim’in yönettiği “İsveç’teki Kale” (1963), yönetmenliğini yaptığı “Modesty Blaise, öldüren güzel” (1966) gibi uluslararası ortak yapımlarda yer almasına izin vermişti.

Komedi  türündeki “Gizli Skandal” (1990), oyuncu olarak son performansı ve yönetmen olarak tek performansıydı; Bu filmin senaryosuna ek olarak, 27 yıllık birlikteliğin ardından 28 Eylül 2000’de Capitol’de evlendiği fotoğrafçı ve yönetmen Roberto Russo’nun “Flirt” ve “Francesca è mia” (1986) filmlerine de imza attı.